گچ کشته چیست؟
گچ کشته یا گچ مرده از همان گچ ساختمانی ساخته‌می‌شود، اما طرز تهیه گچ‌های کشته با ملات گچ معمولی یا گچ زنده متفاوت است. درواقع گچ‌کشته یکی از انواع خاص و پرکاربرد گچ ساختمانی است که در صنعت ساخت‌وساز و تزئینات داخلی استفاده می‌شود. این نوع گچ به‌دلیل ویژگی‌های منحصر به‌فردش، محبوبیت زیادی در میان استادکاران و معماران دارد. در این مقاله جامع، به بررسی کامل گچ‌کشته، روش تهیه، مزایا، معایب و کاربردهای آن می‌پردازیم.
گچ کشته یا مرده چیست؟
زودگیر بودن گچ که از خصوصیات طبیعی آن است. ملات گچ‌آماده معمولا پس از ۸ دقیقه شروع‌به‌گرفتن و سفت شدن می کند. همین امر سبب می شود نتوان سطوح وسیع را به صورت یک جا، سفید کاری نمود و فرصت برای صیقلی کردن سطوح بسیار کوتاه است.
برای غلبه بر این مشکل پس از پوشش گچ خاک توسط اندود گچ، سطح آن را کشته‌کشی می کنند. گچ‌کشته یا گچ‌مرده ملاتی است دیرگیر که خاصیت شکل پذیری خود ا حفظ‌کرده و حالت الاستیکی پیدا می کند. در واقع همان گچ سفید کاری است که فرصت بیشتری برای شکل‌دادن و کار کردن در اختیار گچکار می گذارد.
باید توجه داشت که گچ‌کشته به صورت یک پوسته نازک در ضخامت حداکثر یک میلیمتر و به دلیل مقاومت مکانیکی پایین، در پایان کار اجرا می گردد.
گچ‌کشته چگونه درست می‌شود؟
همان طور که گفتیم تفاوت گچ‌کشته و زنده در طرز تهیه‌ی ملات آن‌هاست. در تهیه گچ زنده، بعد از اضافه‌کردن گچ به آب باید چند دقیقه‌ای را به گچ فرصت می‌دادیم تا در آب خیس بخورد، اما برای ساخت گچ‌کشته باید بلافاصله بعد از اضافه‌کردن گچ به آب، شروع به‌هم‌زدن آن بکنیم. طرز تهیه گچ‌کشته به صورت زیر است:
برای تهیه‌گچ‌کشته، آن را از همان حین اضافه‌کردن‌به آب هم‌می‌زنند
- در ابتدا وسایل مورد نیاز برای تهیه ملات را آماده‌می‌کنیم. برای این کار به یک ظرف استامبولی تمیز، آب شیرین تمیز، گچ معمولی، ماله، الک، چوب یا وسیله دیگری برای همزدن نیاز داریم.
- برای ساختن‌گچ‌کشته باید از گچ با دانه‌بندی ریز استفاده کرد تا حالت انعطاف‌پذیری آن بیشتر باشد و کیفیت کار بالا برود. به همین خاطر هم ابتدا گچ را الک می‌کنیم.
- ظرف استامبولی را تا نیمه با آب پر می‌کنیم. برای تهیه گچ‌کشته به ازای هر یک کیلو گچ به 0.7 تا 0.8 لیتر آب نیاز است. می‌توانید با توجه به مقدار گچ مصرفی در ساختمان، میزان گچ و آب مورد نیاز خود را پیش از شروع کار محاسبه کنید.
- گچ الک‌شده را آرام آرام به آب اضافه کنید و در همان حین هم شروع به‌هم‌زدن گچ و آب کنید. وقتی تمام گچ را به آب اضافه کردید، برای 10 دقیقه‌ی دیگر هم به‌هم‌زدن ملات ادامه دهید. مهم‌ترین نکته‌ی‌ساختن گچ‌کشته، همین مرحله است.
- بعد از این که گچ را به خوبی هم زدید و ملات صاف و یکدست شد، ملات گچ‌کشته‌ی شما آماده‌است.
تفاوت گچ کشته و زنده
همان طور که اشاره کردیم، برای تهیه‌ی گچ‌کشته هم از همان گچ ساختمانی معمولی که برای تهیه گچ‌زنده استفاده می‌شود، استفاده می‌کنیم.اما چرا خواص آن‌ها با هم تفاوت دارد؟
در هنگام تهیه ملات گچ زنده، بعد از اضافه کردن گچ به آب، مدتی به آن اجازه می‌دهند تا به خوبی در آب خیس شود و بعد آن را مخلوط می‌کنند. این کار باعث تشکیل شدن کریستال‌هایی در ملات می‌شود که منجر به سخت شدن ملات می‌شوند. اما در تهیه ملات گچ‌کشته، چون از همان ابتدا شروع به‌هم‌زدن می‌کنیم، مانع از تشکیل این کریستال‌ها می‌شویم و در نتیجه گچ دیرتر سفت می‌شود.
مزایا و معایب گچ‌کشته
گچ‌های‌کشته در کنار مزایای متعدد، معایبی نیز دارند که در ادامه هم مزایا و هم معایب آن‌ها در مقایسه با گچ‌های‌زنده را عنوان کرده‌ایم.
| مزایای گچ کشته | معایب گچ کشته |
| دیرگیر بودنانعطاف‌پذیری بالاایجاد سطحی زیبا، صاف و یکدست | مقاومت مکانیکی پایین |
ویژگی‌های گچ کشته
گچ‌کشته‌دارای ویژگی‌های‌منحصر به‌فردی است که آن را از سایر انواع گچ متمایز‌می‌کند:
- نرمی و انعطاف‌پذیری: امکان اجرای لایه‌های بسیار نازک را فراهم می‌کند
- زمان گیرش کنترل‌شده: حدود 20-30 دقیقه زمان گیرش دارد
- سطح صاف و یکدست: پس از خشک شدن سطحی کاملاً صاف ایجاد می‌کند
- عدم ترک‌خوردگی: در صورت اجرای صحیح کمتر دچار ترک می‌شود
- قابلیت پرداخت عالی: امکان ساب و پرداخت عالی دارد
مقایسه گچ‌کشته با سایر روش‌های پرداخت دیوار
| ویژگی | گچ‌کشته | سیمان سفید | کناف | رنگ پلاستیک |
|---|---|---|---|---|
| هزینه | متوسط | کم | زیاد | کم |
| زمان اجرا | زیاد | متوسط | کم | کم |
| کیفیت پرداخت | عالی | خوب | خوب | متوسط |
| مقاومت | کم | زیاد | متوسط | کم |
| قابلیت ترمیم | عالی | خوب | کم | متوسط |
جمع بندی
گچ‌های‌کشته با همان گچ ساختمانی معمولی ساخته‌می‌شود. اما در تهیه‌ی ملات آن، در همان حین اضافه کردن گچ شروع به همزدن مخلوط خود می‌کنیم. این کار باعث می‌شود که ذرات گچ فرصت کافی برای کریستال‌بستن نداشته باشند و در نتیجه دیرتر سفت شوند. بنابراین، تفاوت اصلی گچ‌زنده‌و‌کشته این است که گچ‌های‌کشته دیرتر سفت می‌شوند و خاصی پلاستیکی آن‌ها برای مدت بیشتری حفظ می‌شود.